Tái thiết kế kiểm tra đánh giá trong kỷ nguyên A.I

 Giới thiệu

Trong kỷ nguyên công nghệ, đặc biệt với sự bùng nổ của trí tuệ nhân tạo (A.I), nhiều lĩnh vực đã chịu tác động mạnh mẽ như tạo nội dung, phân tích dữ liệu hoặc marketing. Giáo dục cũng không phải là ngoại lệ. Một trong những lợi ích lớn của A.I là khả năng giảm bớt các tác vụ hành chính và cá nhân hóa quá trình học tập cho từng người học. Tuy nhiên, thách thức lớn mà giáo viên phải đối mặt là vấn đề kiểm tra đánh giá. Khi A.I ngày càng được sử dụng rộng rãi trong học tập, người học có thể dựa vào các công cụ hỗ trợ từ A.I để hoàn thành bài kiểm tra hoặc các nhiệm vụ học tập một cách nhanh chóng và dễ dàng hơn. Điều này đặt ra câu hỏi cấp thiết: Làm thế nào để đảm bảo tính công bằng và trung thực trong kiểm tra đánh giá?

Bài viết này tôi sẽ thảo luận về việc tái thiết kế hệ thống kiểm tra đánh giá trong kỷ nguyên A.I và đưa ra các giải pháp đối phó với tình trạng người học sử dụng A.I trong các bài kiểm tra.

Tác động của A.I đối với kiểm tra đánh giá

A.I tao sinh cung cấp nhiều công cụ hỗ trợ hữu ích cho người học, từ việc giải quyết các bài toán phức tạp, tạo ra nội dung văn bản tự động, đến việc cung cấp các câu trả lời chi tiết cho các câu hỏi học thuật. Mặc dù những tiến bộ này mang lại nhiều lợi ích trong quá trình học tập, chúng cũng tạo ra các thách thức nghiêm trọng về tính xác thực của việc đánh giá năng lực thực tế của người học. Cụ thể:

Gian lận : Người học có thể sử dụng các công cụ A.I tạo sinh như là chat GPT, Claude, Copilot  để tạo ra các bài luận hoặc trả lời các câu hỏi phức tạp một cách dễ dàng mà không cần phải tự mình nghiên cứu hay tư duy.

Khó xác định năng lực thực tế: Nếu không có biện pháp kiểm soát, việc đánh giá có thể không phản ánh đúng năng lực thực tế của người học, vì A.I có thể giúp họ hoàn thành bài kiểm tra mà không cần hiểu sâu về nội dung. Nếu không kiểm soát việc này người học sẽ mất dần khả năng phản biện và hiểu sâu các vấn đề đang nghiên cứu.

Giải pháp tái thiết kế kiểm tra đánh giá trong kỷ nguyên A.I

1. Thiết kế các bài kiểm tra dựa trên tư duy phản biện

Người dạy thay vì chỉ tập trung vào các câu hỏi kiểm tra kiến thức hoặc đòi hỏi những câu trả lời đơn giản, các bài kiểm tra cần được thiết kế để đánh giá khả năng tư duy phản biện, giải quyết vấn đề và sáng tạo của người học. Các câu hỏi mở, yêu cầu người học phải lập luận, phân tích và đưa ra quan điểm cá nhân sẽ khó có thể bị giải quyết một cách dễ dàng thông qua công cụ A.I.

2. Tích hợp kiểm tra trực tiếp và thực hành

Một giải pháp hiệu quả là kết hợp các bài kiểm tra lý thuyết với các bài kiểm tra thực hành hoặc kiểm tra trực tiếp. Ví dụ, sau khi hoàn thành một bài luận hoặc bài kiểm tra trên giấy, người học có thể được yêu cầu trình bày miệng hoặc thực hiện các hoạt động liên quan ngay tại chỗ để kiểm tra sự hiểu biết và khả năng ứng dụng kiến thức. Điều này giúp đảm bảo rằng người học thực sự nắm vững nội dung và không phụ thuộc vào A.I để hoàn thành bài tập.

3. Sử dụng công nghệ để phát hiện gian lận A.I

Các phần mềm phát hiện văn bản được tạo ra bởi A.I hiện đang được phát triển và có thể tích hợp vào hệ thống kiểm tra đánh giá. Những công cụ này có thể giúp xác định xem một bài luận hay câu trả lời có phải do A.I tạo ra hay không, từ đó giảm thiểu rủi ro gian lận.

4. Đánh giá quá trình học tập thay vì kết quả cuối cùng

Thay vì chỉ tập trung vào bài kiểm tra cuối cùng, giáo viên có thể chuyển sang đánh giá cả quá trình học tập của người học. Các dự án dài hạn, báo cáo theo từng giai đoạn, hoặc các hoạt động nhóm liên tục có thể giúp đánh giá sự tiến bộ và khả năng của người học một cách toàn diện. Người học khó có thể sử dụng A.I để vượt qua tất cả các giai đoạn mà không thể hiện được sự hiểu biết thực tế.

5. Khuyến khích sử dụng A.I như một công cụ học tập, không phải công cụ gian lận

Giáo viên cần tạo ra các hoạt động giảng dạy và kiểm tra mà A.I có thể được sử dụng như một công cụ hỗ trợ thay vì bị lạm dụng để gian lận. Ví dụ, người học có thể được yêu cầu sử dụng A.I để tìm kiếm thông tin, nhưng sau đó cần phải phân tích và đưa ra quan điểm cá nhân dựa trên kết quả đó. Điều này khuyến khích việc sử dụng A.I một cách sáng tạo và có trách nhiệm, đồng thời vẫn đánh giá đúng năng lực của người học.

6. Sử dụng phương pháp Presentation (Trình bày)

Phương pháp trình bày là một trong những công cụ hiệu quả nhất để ngăn chặn việc người học phụ thuộc vào A.I. Trình bày yêu cầu người học không chỉ hiểu rõ vấn đề mà còn phải thể hiện khả năng giao tiếp và trình bày nội dung một cách logic và thuyết phục. Thông qua bài trình bày, giáo viên có thể dễ dàng đánh giá mức độ hiểu biết thực sự của người học và kiểm tra khả năng xử lý câu hỏi phát sinh trong quá trình thuyết trình. Một số lợi ích của phương pháp này gồm:

Tăng cường khả năng tư duy và phân tích: Người học phải tổng hợp thông tin, suy nghĩ phản biện, và giải thích các khái niệm một cách rõ ràng.

Thúc đẩy sáng tạo: Trình bày là cơ hội để người học thể hiện khả năng sáng tạo thông qua cách diễn giải và minh họa nội dung.

Phát triển kỹ năng giao tiếp: Kỹ năng giao tiếp là yếu tố quan trọng không chỉ trong học tập mà còn trong nghề nghiệp sau này.

Kết luận

Trong kỷ nguyên A.I, kiểm tra đánh giá không chỉ đối mặt với nhiều thách thức mà còn mở ra cơ hội để tái thiết kế và cải thiện hệ thống, nhằm tăng cường tư duy phản biện và khả năng thích ứng của người học. Bằng cách áp dụng các phương pháp kiểm tra mới, tận dụng công nghệ và thúc đẩy tư duy phản biện, người dạy có thể xây dựng một hệ thống đánh giá công bằng, phản ánh đúng năng lực thực sự của người học, đồng thời khuyến khích họ sử dụng A.I một cách có trách nhiệm. Người dạy và các nhà quản lý giáo dục cần chủ động thay đổi cách tiếp cận, không chỉ để giải quyết những thách thức do A.I mang lại mà còn biến nó thành công cụ hỗ trợ hiệu quả cho quá trình học tập.